Je kent het frustrerende gevoel: weer een deadline die niet gehaald wordt. Ondanks alle inspanningen loop je steeds uit je planning, wat zorgt voor stress op de werkvloer en ontevreden klanten. Als projectleider werk je hard, maar het lijkt alsof je constant brandjes aan het blussen bent in plaats van gestructureerd te werken. Ergens weet je dat het efficiënter moet kunnen, maar hoe pak je dat aan?

Bij Starcode zien we dit probleem dagelijks bij de maakbedrijven die we ondersteunen. In onze jarenlange ervaring met het implementeren van ERP-systemen hebben we ontdekt dat veel bedrijven worstelen met het identificeren van hun kritische pad. Dit zorgt ervoor dat ze geen goed inzicht hebben in welke activiteiten écht belangrijk zijn voor hun doorlooptijd.

In dit artikel leer je hoe je met de Critical Path Method je planning verbetert. Je ontdekt:

• Wat het kritische pad is
• Wat de voordelen zijn van deze methode
• Hoe je het toepast in je maakbedrijf, en
• Voor welk type maakbedrijven dit handig is

Na het lezen van dit artikel kun je direct aan de slag met het bepalen van je kritische pad, waardoor je niet alleen kortere doorlooptijden realiseert, maar ook betrouwbaarder levert aan je klanten. Dit geeft je een belangrijk concurrentievoordeel in de markt én zorgt voor meer rust op de werkvloer.

Wat is de Critical Path Method (CPM)? 

De Critical Path Method (CPM) is een planningsmethode die de langste reeks van onderling afhankelijke taken in kaart brengt. Die reeks bepaalt de kortste doorlooptijd. Dit noem je ook wel het kritieke pad. Taken op het kritische pad hebben geen speling: vertraging in één taak betekent vertraging in het hele project.

Bij maakbedrijven kun je denken aan stappen zoals deze:

• Inkoop van materialen
• Frezen of lassen van onderdelen
• Assemblage
• Kwaliteitscontrole
• Verpakken en verzenden

Hoe werkt dit? Stel je voor dat je een huis bouwt. Je begint pas met schilderen als de muren staan. En die muren? Die bouw je pas als de fundering klaar is. CPM laat je precies zien welke stappen afhankelijk zijn van elkaar en hoeveel tijd alles kost. Zo weet je waar je écht bovenop moet zitten om op tijd klaar te zijn.

Wat zijn de voordelen van de Critical Path Method?

Critical Path Method heeft verschillende voordelen. Het geeft je meer inzicht in je doorlooptijden en vermindert de kans dat je onnodig op elkaar moet wachten. Je plant efficiënter en maakt de kans op vertragingen kleiner.

Ontdek de belangrijkste stappen

Stel je een Critical Path op? Dan ontdek je welke stappen afhankelijk van elkaar zijn. Zo krijg je een helder beeld van je doorlooptijden.

Verkort je doorlooptijden

Sommige taken hebben geen impact op andere taken. Het kritieke pad maakt dit inzichtelijk. Deze taken kun je alvast uitvoeren zonder dat dit invloed heeft op andere taken. Engineering kan bijvoorbeeld long lead items alvast vrijgeven voor inkoop terwijl ze maatwerkonderdelen tekenen. Zo kan inkoop alvast aan de slag.

Maak ‘wat-als’ scenario’s

Als je een duidelijk beeld hebt van je kritieke pad, kan je spelen met verschillende scenario’s om te kijken wat de impact is op je doorlooptijd.

Hoe pas ik Critical Path Method toe in mijn maakbedrijf?

Tot zover de theorie. Maar hoe pas je dit toe in je maakbedrijf? Dat doe je in verschillende stappen.

Stel, je hebt een klantorder binnengekregen voor een verpakkingsmachine. Een deel daarvan bestaat uit standaardcomponenten. Die maak je niet zelf, maar koop je in bij een leverancier. Het frame voor de machine maak je zelf.

1. Maak een lijst van alle activiteiten

Maak eerst een volledige lijst van alle taken die nodig zijn om jouw productieorder te voltooien. Wees hierbij zo concreet mogelijk. Splits grotere processen op in kleine, behapbare activiteiten.

Je begint met het uitschrijven van alle activiteiten die nodig zijn om deze machine te produceren. In dit voorbeeld hebben we het iets vereenvoudigd en alle stappen voor het bewerken van het frame samengevoegd.

2. Bepaal de afhankelijkheden

Vervolgens breng je in kaart welke activiteiten van elkaar afhankelijk zijn. Wat kan je pas écht starten als de vorige taak is afgerond?

Dit geeft je nu al meer inzicht. Het assembleren van alle onderdelen kan pas na het bewerken van het frame. Maar ondertussen kun je wel alvast de software instellen. Zo kun je slimmer je mensen en middelen inzetten.

3. Schat de duur van elke activiteit

Maak nu een realistische schatting van de duur van elke activiteit. Werk je vooral projectgestuurd? Probeer dit dan te bepalen op basis van ervaring of historische data. Misschien heb je in het verleden een soortgelijke machines of onderdelen gemaakt.

Zo ontstaat er een beeld van hoe lang de totale doorlooptijd zou zijn, mits alles volgens planning verloopt.

Tip: Houd je bewerkingstijden bij in je stuklijsten

Heb je wisselende projecten? Dan is het lastig om op eindproductniveau doorlooptijden goed in te schatten. Door per bewerking de tijd bij te houden in je stuklijst, krijg je wél inzicht. Die data helpt je straks om realistischer te plannen.

4. Bepaal de vroegste start- en eindtijden  

Bepaal nu alle vroegste start- en begintijden.

1. Start bij het begin
   De eerste taak krijgt een vroegste starttijd (Early Start, ES) van 0 dagen. De vroegste eindtijd (Early Finish, EF) is dan:
   EF = ES + duur van de taak
   
   Het ontvangen van de order duurt 1 dag:
   ES = 0, EF = 1
   
   
2. Ga naar de volgende taak (die afhankelijk is van de vorige)
   De volgende taak kan pas starten als de vorige klaar is. Dus de ES van de volgende taak = EF van de vorige.
   
   Het configureren duurt 3 dagen:
   ES = 1, EF = 4
   
   Heeft een taak meerdere voorgangers?
   Dan kies je de hoogste EF van die voorgangers als ES. Je kunt pas starten als alles ervoor klaar is.
   
   
3. Herhaal dit voor alle taken tot het einde van het project.
   De laatste EF die je vindt, is de kortst mogelijke doorlooptijd van het hele project.

Dit noem je de forward pass, omdat je vooruit plant. Je weet nu dat de doorlooptijd voor deze verpakkingsmachine 30 dagen is.

4. Bepaal nu de laatste start- en eindtijden  

Nu doe je de backward pass. Hierin bepaal je de laatste start- en einddag dat je kan beginnen. Dit doe je andersom.

1. Begin bij het einde
Neem de eindtijd van het hele project (de laatste Early Finish van de forward pass).
Die wordt de laatst mogelijke eindtijd (Late Finish, LF) van de laatste taak.

Je weet dat het project klaar is op dag 30 en dat het verpakken en verzenden 1 dag duurt.

Dus: LS = 30, LF = 29.

2. Ga terug naar de vorige taak
De LF van een taak = LS van de taak erna

Dus voor de FAT:

LF = 29

LS = 29-5 = 24

Heeft een taak meerdere opvolgers?
Dan kies je de laagste LS van die opvolgers als LF. Je moet klaar zijn vóór de vroegste volgende start.

3. Herhaal tot je bij de eerste taak bent.
Dan weet je voor elke taak:

1. Wat het laatst mogelijke start- en eindmoment is
2. Of er speling is (dat is het verschil tussen vroegste en laatste starttijd)

5. Bepaal je kritische pad met de minste speling

Je kritische pad ontdek je dus door het langste pad waar geen speling in te vinden is. Speling wordt ook wel slack genoemd. De speling ontdek je door het verschil tussen de vroegste en de laatste startijd (EF en LF).

In dit voorbeeld is dit het kritische pad:

Order ontvangen ➡️ Configuratie ➡️ Bewerken frame ➡️ Modules assembleren ➡️ Integratie mechanica en techniek ➡️ FAT ➡️ Verzending.

Dit is het kritische pad dat je moet volgen. Taken op dit pad hebben geen speling: elke vertraging hier vertraagt je hele project.

6. Maak het visueel

Het helpt om het kritische pad visueel te maken. Teken de activiteiten en afhankelijkheden uit in een netwerkdiagram. Elke activiteit is een knooppunt. Je verbindt deze met pijlen die de volgorde aangeven.

7. Blijf monitoren

Heb je het kritische pad bepaalt? Dan houdt het daar niet bij op. Blijf in de gaten houden of je project op schema blijft en het kritische pad aanhoudt. Reageer direct op vertragingen en pas indien nodig de planning aan.

Je merkt bijvoorbeeld dat op dag 15 vertraging is in het lassen van het frame. Dat is wel erg krap. Je weet nu dat je extra capaciteit op de bewerking moet zetten. Anders kunnen de modules niet worden geassembleerd en dreigt het hele project te vertragen.

Door deze systematische aanpak krijg je grip op complexe productieprocessen en kun je realistischer plannen naar je klanten. Het resultaat? Minder stress, hogere betrouwbaarheid en een betere concurrentiepositie.

In welke gevallen is de Critical Path Method handig?

De Critical Path Method is vooral handig bij maakbedrijven die werken met complexe projecten. Maar ook in andere situaties kan CPM handig zijn.

Projectgestuurd

Is jouw bedrijf gespecialiseerd in maatwerk of engineer-to-order productie? Dan is CPM onmisbaar. Deze planmethode helpt je de afhankelijkheden tussen engineering, inkoop en productie scherp te krijgen. Je communiceert realistischere levertijden naar je klanten. En je plant capaciteit over verschillende projecten heen.

Voorbeeld:
Een producent van custom verpakkingslijnen maakt machines volledig afgestemd op de klant. Elke order begint met engineering, gevolgd door inkoop van specifieke onderdelen, en daarna pas productie. Met CPM zie je meteen dat vertraging in het ontwerp impact heeft op het hele project – en kun je daarop bijsturen. Je plant ook beter over meerdere projecten heen, zodat de werkplaatscapaciteit optimaal benut wordt.

Voorraadproductie

Bij voorraadgestuurde maakbedrijven is de planning voorspelbaarder. Toch heeft CPM ook voordelen voor dit type maakbedrijven. Je ontdekt bijvoorbeeld makkelijker knelpunten in je productielijn – en pakt deze aan om je doorlooptijden te verkorten. Zo voorkom je vertragingen of stilstanden in je productielijn.

Voorbeeld:

Een producent van metalen bevestigingsmaterialen produceert op voorraad voor groothandels en bouwmarkten. Om een constante stroom in de productie te houden, moeten machines goed op elkaar afgestemd zijn. Dankzij CPM ontdekt de planner dat een bottleneck in het hardingsproces zorgt voor opstoppingen verderop in de lijn. Door de planning daarop aan te passen en extra capaciteit in te zetten, verkort het bedrijf de doorlooptijd en voorkomt het onnodige stilstand.

Hoe helpt software mij hierbij?

Een modern ERP-systeem is de ideale basis voor het implementeren van de Critical Path Method in jouw maakbedrijf.

Visueel overzicht

Met een GANTT chart heb je bijvoorbeeld een visueel overzicht van het kritieke pad in een maakbedrijf. Je ziet duidelijke mijlpalen in je project en ontdekt de afhankelijkheden tussen belangrijke activiteiten. Houd je alle activiteiten goed bij in het ERP, dan krijg je een signaal wanneer taken op het kritische pad dreigen uit te lopen.

Voorspellen van doorlooptijden

Houd je alle data netjes bij in een ERP? Dan bouw je aan een database met realistische doorlooptijden. Ook al is je maakbedrijf projectgestuurd, vaak zijn er toch stappen die op elkaar lijken. Deze data zorgt ervoor dat je in de toekomst makkelijker kan inschatten hoe lang iedere stap en bewerking duurt. Dit zorgt ervoor dat je de doorlooptijden nóg beter kan inschatten in de toekomst.

Versterk je planningsstrategie met het kritische pad

Het verbeteren van je planning met de Critical Path Method hoeft niet ingewikkeld te zijn, maar vereist wel een systematische aanpak. Met de juiste kennis en tools kun je deze methode succesvol implementeren in je dagelijkse werkzaamheden.

De uitdaging van uitlopende planningen en onvoorziene vertragingen is herkenbaar voor vrijwel elk maakbedrijf. Door het kritische pad van je productieprocessen te identificeren, krijg je niet alleen beter inzicht in je doorlooptijden, maar creëer je ook de mogelijkheid om proactief knelpunten aan te pakken voordat ze problemen veroorzaken.

Bij Starcode helpen wij dagelijks maakbedrijven om hun planningsprocessen te optimaliseren met onze ERP-oplossingen die de Critical Path Method volledig ondersteunen. We zien dat bedrijven die deze aanpak implementeren niet alleen betrouwbaarder worden in hun leverbeloften, maar ook een aanzienlijke verbetering in hun efficiëntie ervaren.

Wil je ontdekken hoe je met een modern ERP-systeem je planningsprocessen naar een hoger niveau kunt tillen? Plan dan een vrijblijvende demo en ontdek hoe Starcode ERP jouw planning kan verbeteren.